Disgrafi Nedir? Disgrafili Çocukta Eğitim Süreci Nasıl Olmalıdır ?

Disgrafi Nedir? Ne Demektir?

Yunanca ve Latincede zayıf/kötü anlamında kullanılan “dys” ve çizgi/sembol anlamlarında kullanılan “graphia” kelimelerinin bir arada kullanılmasıyla oluşan dysgraphia’nın kelime anlamı için kötü sembol denebilir. Yazılı anlatım düzenine ve yazılı ifade etmeye yönelik bir farklılıktır. Hiçbir nörolojik sebep ve algısal-motor kısıtlılığı olmadığı halde disgrafi, bireyin kronolojik yaşı, ölçülen zekâ düzeyinin normal veya üstün zeka puanında olması ve yaşına uygun olarak aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda yazma becerilerinin beklenenden anlamlı derecede altta olması ile tanımlanmaktadır. Öğrenme güçlüğü alt başlıklarından olan disgrafi; diğer alt başlıklardan disleksi ve/veya dispraksi ile bağlantılı olarak gözlemlenebilmektedir: Yazma becerisinde akranlarından geride bir performans sergileyen çocuk; disgrafi olabileceği gibi, disleksi sebebiyle fonem farkındalığında beklenenin altında bir performans gösteriyor ve bu yazma becerisini olumsuz etkiliyor olabilir veya dispraksi sebebiyle motor becerilerin koordinasyonunda gerilik gösteriyor olabilir. Bu durumlar göz önünde bulundurularak çocuğun yazma becerisindeki performansı özel eğitim uzmanı tarafından değerlendirilmeli ve altında yatan sebep doğru bir şekilde ortaya konmalıdır. Ancak bu şekilde hazırlanan bir eğitim programı çocuk için yararlı olacaktır. Yazı yazma becerisi; karalama, anlamlı çizgiler çizme ve basit figürleri meydana getirme basamaklarından sonra olgunlaşma ve hazır bulunuşluk düzeyine erişebilir. Yazı yazmada görsel ve motor becerilerin koordineli bir biçimde kullanılması ile beklendik performansa ulaşır. Bu işbirliği tamamen nörolojik bir süreçtir. Disgrafide yazı yazmada kullanılan ince motor (küçük kas) becerilerde ve el göz koordinasyonunda gerilik görülür. Görsel algıda veya motor becerilerde birey akranlarından geride bir performansa sahip ise yazı bozukluğu gözlemlenir. Hazır bulunuşluğu sağlanmamış olan çocuk 1. sınıfta yazma çalışmalarında arkadaşlarından geride kaldıkça özgüvenini ve yazmaya karşı olumlu tutumunu yitirir, sıkıntı ve bıkkınlık yaşayabilir. Yazma becerisi yalnızca el ve parmaklarla ilgili bir motor beceri değildir. Sırt kaslarından başlayarak kol ve parmak kaslarına kadar bir çok kas hareketinin çalışmasıyla meydana gelmektedir. Yalnızca bilek ve parmak kaslarını kullanan çocuklarda çabuk yorulma davranışı gözlemlenmektedir. Henüz hazır olmadan yazı yazma öğretilen çocukların hevesinin kırıldığı ve daha sonra düzeltilmesi zor olan kötü yazı yazma alışkanlıkları geliştirdikleri gözlenmektedir. Yazı yazmak bir çocuğun okul zamanının büyük bir kısmını kapsamaktadır. Dikte ile yazma, bakarak yazma ve yazılı ifade becerileri olmak üzere üç başlık altında incelenebilinir. Disgrafisi olan bireyler sınıf içinde bakarak ve dikte ile yapılan çalışmalarda yavaş yazacağı için akranlarından geride kalacaktır. Bununla birlikte düzenli ve eksiksiz defter tutma, ödevlerini alma gibi alanlarda da akranlarından geri kalacaktır. Yazılı ifade becerilerinde yavaş yazdığı için zihnindekileri toparlamakta zorlanmakta, ana konudan uzaklaşabilmektedirler. Yazı kalitesi okul sisteminde not ile değerlendirilen bir başlıktır. Kişi yazılı olarak kendisini ne kadar iyi ifade ederse etsin eğitimciler tarafından güzel ve okunaklı yazan bir diğer öğrenciye oranla daha düşük not alacaktır.

Yazma Becerisinin Ön Koşulları Nelerdir?

Yazı çalışmalarına başlamadan önce bireyin aşağıdaki becerilerde iyi bir performansa sahip olması gerekmektedir.

• Büyük ve Küçük kas gelişimi,
• El-göz koordinasyonu,
• Kalemi doğru tutma,
• Halka ve çizgi gibi kalem vuruşlarını yapabilme,
• Harf algılaması, yani şekilleri tanıyabilme, farklılık ve benzerliklere dikkat edebilme, şekilleri oluşturmak için gerekli hareketleri algılayabilme ve gördüğü şeyin doğru sözel tanımlamasını yapabilme,
• Yazı dilinde oryantasyon yani sağ-sol ayırımı ile kelime ve harflerin görsel analizi.

Disgrafi Eğitimle Tedavi Edilebilir mi?

Disgrafi Belirtileri Nelerdir?

• Kaleme ne kadar bastırılması gerektiğini ayarlayamama;
• Okunaksız el yazısı
• Yavaş yazma
• Bazı harf ve sayıları ters yazma
• Düşüncelerini yazılı olarak ifade etmede sorun
• Defter düzeni oluşturamama

Disleksi ile Birlikte Disgrafi

Ses farkındalığı düşük olan birey, yazma becerilerinde mutlak hatalar yapacaktır. Hataların altında yatan sebeplerin, bir özel eğitim uzmanı tarafından saptanması zaman kaybını önleyecektir.

• Kelimeleri yanlış yazma
• Kelimeleri birleşik yazma veya kelimeleri yanlış ayırma (delik anlı)
• Yazarken bazı harf ve sayıları karıştırma
• Yazarken harf, hece,sözcük atlama
• İmla, dil bilgisi hataları
• Kompozisyon yazımında güçlük

Yukarıdaki davranışlardan birini veya birkaçını çocuğunuzda gözlemlemeniz durumunda özel eğitim desteğine başvurmalısınız.